Θέματα

Οι άνεμοι των Αρχαίων Ελλήνων

Όσοι έχουμε κάνει βόλτα στην Πλάκα έχουμε περάσει από τους Αέρηδες κι έχουμε τα ανάγλυφα των ανέμων, που κάποια άγνωστα χέρια σκάλισαν εκεί ψηλά πριν από 22 αιώνες.

Πόσοι όμως από εμάς απλώς κοιτούν και πόσοι βλέπουν πραγματικά; Τι κρατούν στα χέρια τους οι άνεμοι; Τι είναι αυτά τα αντικείμενα; Ποια η σημασία τους;

Το Ωρολόγιον του Κυρρήστου έχει οκτώ πλευρές, στις οποίες εικονίζονται οι επικρατέστεροι άνεμοι, αντίστοιχοι με την περιοχή του ορίζοντα από την οποία έρχονται.

Αρχίζοντας από το Βορέα, τον πρώτο άνεμο που βλέπει κανείς από την είσοδο του αρχαιολογικού χώρου, και προχωρώντας κατά τη φορά των δεικτών του ρολογιού (όπως κάνουν οι περισσότεροι επισκέπτες, που βλέπουν το μνημείο χωρίς να εισέλθουν στο χώρο), οι άνεμοι που απεικονίζονται είναι οι εξής:

1. Βόρειος: ο Βορέας ή Απάρκτιον (η σημερινή Τραμουντάνα) συμβολίζει το χειμώνα. Παγωμένος και βουερός, είναι λογικό να έχει για σύμβολό του μια μπουρού (μεγάλο κοχύλι).

2. Βορειοανατολικός: Ο Καικίας (σημερινός Γραίγος), επίσης χειμωνιάτικος άνεμος, εικονίζεται με μια ασπίδα από την οποία ρίχνει χαλάζι.

3. Ανατολικός: Απηλιώτης (σημερινός Λεβάντες), ένας ευχάριστος φθινοπωρινός άνεμος που κουβαλά καρπούς σε ένα απόπτυγμα του μανδύα του.

4. Νοτιοανατολικός: ο Εύρος (σημερινός Σιρόκος), ισχυρότατος άνεμος, όπως δείχνουν τα ταραγμένα ρούχα του, που στο Αιγαίο φέρνει φοβερές φουρτούνες. Όταν είναι ήπιος, φέρνει υγρασία και καταχνιά, κάτι που υποδηλώνεται από το καλυμμένο χέρι του και το μανδύα, που φαίνεται σα να κρύβει το πρόσωπό του.

5. Νότιος: ο Νότος (σημερινή Όστρια), αγαπημένος των γεωργών, φέρνει απαλές, συνεχείς βροχές. Κρατά ένα αγγείο το οποίο αδειάζει προσεκτικά, ποτίζοντας τη γη.

6. Νοτιοδυτικός: ο Λιψ (σημερινός Γαρμπής) ένας ούριος άνεμος που αγαπούν οι ναυτικοί, γι αυτό εικονίζεται να κρατά ένα άφλαστον, δηλαδή την απόληξη της πρύμης, σπρώχνοντας το σκάφος προς τον προορισμό του.

7. Δυτικός: ο Ζέφυρος (σήμερα Ζέφυρος ή, για τους ναυτικούς, Πουνέντες) ένας ευχάριστος ανοιξιάτικος άνεμος που φέρνει – τι άλλο; – λουλούδια.

8. Βορειοδυτικός: ο Σκίρων (γνωστός και ως Αργέστης, Ιάπυξ ή Ολυμπιάς), είναι ο σημερινός Μαΐστρος. Ένας άνεμος που φέρνει συχνά καταιγίδες και προκαλεί καταστροφές, απεικονίζεται να σκορπίζει αναμμένα κάρβουνα από ένα μαγκάλι, σύμφωνα με μια θεωρία, ή, κατ’ άλλους, να αδειάζει απότομα μια υδρία.

Προσέξτε πώς οι χειμωνιάτικοι άνεμοι εικονίζονται ως άνδρες μέσης ή μεγαλύτερης ηλικίας με βαριά ρούχα και μπότες (εμβάδες). Αντίθετα, οι καλοκαιρινοί άνεμοι είναι νέοι με ελαφρά ρούχα, μερικοί μάλιστα και ξυπόλητοι, όπως ταιριάζει στην πιο ζεστή εποχή του έτους. Ο συμβολισμός ψύχος-γηρατειά, ζέστη-νιάτα, ισχύει ακόμη και σήμερα: ο χειμώνας παρουσιάζεται πάντα ως γέρος με λευκή γενειάδα, ενώ η άνοιξη είναι όμορφη κοπέλα και το καλοκαίρι παλικαράκι.

Πότε θα δείτε τους αέρηδες; Ο χώρος της ρωμαϊκής αγοράς είναι ανοιχτός 8:30 ως 15:00 το χειμώνα (1 Νοεμβρίου ως 31 Μαρτίου) και 8:00 ως 19:30 το καλοκαίρι (1 Απριλίου ως 31 Οκτωβρίου). Ωστόσο το μνημείο και τα ανάγλυφα των ανέμων είναι ορατά έξω από τον περίβολο, ακόμη κι όταν ο χώρος είναι κλειστός. Οι καλύτερες ώρες για να παρατηρήσει κανείς τα γλυπτά είναι όταν ο ήλιος πέφτει από το πλάι, δηλαδή νωρίς το πρωί ή αργά το απόγευμα. Οπωσδήποτε, ποτέ ο φωτισμός δε μπορεί να είναι εξίσου καλός σε όλες τις πλευρές. Μοναδική λύση στο πρόβλημα: επισκεφτείτε τους Αέρηδες πολλές φορές, διαφορετικές ώρες της ημέρας – το αξίζουν και με το παραπάνω.

Πηγή:https://aristotelisguidegr.wordpress.com/2014/03/14/%CE%BF%CE%B9-%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%B9-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CF%89%CE%BD/